Sửng sốt vì mặt trời mọc sớm tại Bắc Cực

Người dân tại một thị trấn ở phía tây đảo Greenland xôn xao khi chứng kiến cảnh tượng mặt trời nhô lên từ đường chân trời hôm 11/1, sớm hơn hai ngày so với mọi năm.

Mặt trời mọc giữa đêm trên đảo Greenland. Tại nhiều nơi ở Bắc Cực, người dân thường xuyên sống trong cảnh mùa hè không có đêm hoặc mùa đông không có ngày. Ảnh: whoi.edu.

Livescience cho biết, thị trấn Ilulissat tọa lạc ở phía tây đảo Greenland - hòn đảo lớn nhất thế giới và thuộc Đan Mạch. Nó nằm phía trong vòng tròn Bắc Cực – đường vĩ tuyến bao quanh khu vực đóng băng ở cực bắc của trái đất. Vị trí đó khiến người dân tại thị trấn không thấy ánh sáng trong một khoảng thời gian dài giữa mùa đông. Thông thường họ chứng kiến bình minh đầu tiên vào ngày 13/1 hàng năm.

Tin về việc người dân trên đảo Greenland thấy mặt trời sớm hơn hai ngày so với mọi năm được đăng trên các báo điện tử tại Anh và Đức.

Giới khoa học đưa ra một số giả thuyết để giải thích hiện tượng kỳ lạ này. Chẳng hạn, một số người nói đó là ảo giác do một hiện tượng khí quyển gây nên. Nhiều người nghĩ biến đổi khí hậu có vai trò nào đó. Do trái đất ấm lên, một phần băng của Greenland tan chảy khiến hòn đảo lớn nhất thế giới nhô lên cao hơn. Độ cao của hòn đảo tăng khiến khoảng cách giữa nó và mặt trời giảm. Khoảng cách giữa mặt trời và đảo càng ngắn thì mặt trời xuất hiện càng sớm.

Một góc thị trấn Ilulissat ở phía tây đảo Greenland. Ảnh: virtualtourist.com.

Tại sao mặt trời "mất tích" tại Ilulissat vào giữa mùa đông?

Mặt trời mọc và lặn mỗi ngày do trái đất tự xoay quanh trục của nó. Cứ 24 giờ trái đất hoàn thành một vòng xoay quanh trục. Trục trái đất nghiêng 23,5 độ C và việc nó xoay quanh mặt trời trong 365 ngày dẫn đến sự tồn tại của bốn mùa. Vòng tròn Bắc Cực chính là đường vĩ tuyến 66 độ Bắc. Nó bao quanh một khu vực mà trong đó, con người không nhìn thấy mặt trời mọc vào ngày hạ chí (ngày nửa trên của địa cầu hướng về mặt trời và cũng là ngày dài nhất trong năm) và ngày đông chí (ngày ngắn nhất trong năm).

Càng di chuyển xa vòng tròn Bắc Cực về phía cực bắc, thời gian không có đêm trong mùa hè hay không có ngày trong mùa đông càng tăng. Thị trấn Ilulissat nằm trên vĩ tuyến 3 độ Bắc, vì thế trong khoảng thời gian giữa mùa đông người dân ở đây không thấy ánh sáng mặt trời.

Tại cực Bắc, mặt trời chỉ mọc đúng một lần trong năm – vào đầu mùa xuân. Từ thời điểm đó tới ngày đông chí, mỗi ngày mặt trời sẽ nhô cao hơn. Sau ngày đông chí nó lại “rơi” dần xuống, nhưng không lặn cho tới tận ngày thu phân vào cuối tháng 9.

Minh Long - VnExpress