Có trách nhiệm nghĩa là có nhận biết

Con người sinh ra là thông minh, nhưng xã hội không cho phép thông minh nở hoa; nó phá huỷ thông minh. Theo cả nghìn lẻ một cách nó làm mọi nỗ lực để thông minh trở thành không thông minh. Người không thông minh dường như vâng lời hơn - vâng lời quốc gia, nhà thờ, xã hội. Người đó ít có tính nổi dậy - người đó không thể là người nổi dậy được. Nổi dậy cần thông minh. Thông minh càng lớn, nổi dậy càng lớn. Người không thông minh tìm kiếm an ninh và an toàn với đám đông. Người đó không thể là cá nhân được. Người đó bao giờ cũng khao khát được là một phần của đám đông. Họ phụ thuộc vào những người đó, người đã trở thành nạn nhân của chiến lược xã hội phá huỷ thông minh.

Người thông minh là một cá nhân; người đó không là một phần của đám đông, tâm lí quần chúng. Người đó không phải là cừu, người đó là người. Và tất cả những quyền lợi được đầu tư đều chống lại cá nhân - chống lại con người. Họ muốn có máy. Họ không thích những người thông minh, người quyết định theo cách riêng của mình. Họ muốn mọi người phụ thuộc vào người khác, vào các nhân vật có quyền lực - vào những nhà lãnh đạo, vào các tu sĩ, vào các thánh nhân, nhưng bao giờ cũng vào người khác, không bao giờ vào bản thân mình.

Xã hội đã sống mãi cho tới giờ theo cách thức rất phá huỷ. Nó bao giờ cũng chống lại người trí huệ; nó kính trọng người ngu. Người ngu khớp hoàn hảo với xã hội. Người ngu bị cắt gọt cho khớp với xã hội.

Không đứa trẻ nào được sinh ra mà ngu, và mọi đứa trẻ, chẳng chóng thì chầy, đều biến thành ngu si. Quyền lực lớn thế, vĩ đại tới mức gần như đứa trẻ không thể nào chống lại được. Đứa trẻ không thể sống sót được nếu nó chống lại quá nhiều. Điều thực sự là phép màu là vài người đã thoát được việc là máy. Vài người này là người tử tế; họ là hoa duy nhất. Vì có họ, nhân loại có chút ít hương, chút ít hương thơm; bằng không, tất cả những người khác đều là người chết đang đi, những cái xác, bằng cách nào đó lê lết tới nấm mồ.

Cách thức của người ngu phải được hiểu bởi vì chỉ nếu bạn hiểu nó bạn mới có thể vượt ra ngoài nó. Người ngu cũng có cách sống. Cách sống của người đó là cách thức của đám đông. Bất kì điều gì người khác nói, người đó lặp lại. Cách người khác sống, người đó bắt chước. Người đó bao giờ cũng nhìn quanh để tìm manh nối cách hiện hữu, cách cư xử, cái gì là đúng, cái gì là sai. Người đó không có sáng suốt trong bất kì cái gì. Người đó lệ thuộc vào lời dạy bảo từ người khác. Trong hàng nghìn năm người đó cứ tuân theo những lời dạy bảo đã được cho trong những tình huống khác, cho loại người khác, với những mục đích khác, nhưng người đó cứ tuân theo.

Người đó chưa bao giờ tự phát cả; đó là điều đầu tiên cần nhớ về người ngu. Người đó lặp lại: người đó lặp lại quá khứ, nhưng người đó chưa bao giờ tự phát. Người đó chưa bao giờ có trách nhiệm - người đó chưa bao giờ đáp ứng với tình huống. Người đó có các câu trả lời làm sẵn. Người đó chưa bao giờ lắng nghe câu hỏi; người đó không quan tâm tới câu hỏi chút nào. Câu hỏi đơn giản lẩy cò trong người đó một quá trình kí ức, và câu trả lời làm sẵn bật ra. Người đó giống như cái máy tính.

Có trách nhiệm nghĩa là có nhận biết. Chừng nào bạn còn chưa nhận biết bạn sẽ không có khả năng nhìn tình huống mà bạn đang đương đầu. Và tình huống đang thay đổi mọi khoảnh khắc, nó không bao giờ như cũ - thậm chí hai khoảnh khắc liên tiếp cũng không như nhau. Do đó người ta phải rất nhận biết, chỉ thế thì người ta mới có thể đáp ứng với thực tại